Sah o kana si qhivde ano evropaki ekonomia, politikune instituciye thay socialuno tehnolojikuno evolviripe. O Roma ano ratyorig thay utaring e Evropaki jivdinena hari may shukar se odola kola si ano disyorig, numay akana na si rezultati o zori e rashtrengo kay odola rashtre te jivdinen may shukar, numay rezultati e but zorala ekonomiako , trego e bukyako thay thagarnipe e hakesko kote o racizmo sile yaver efekto. O Roma ano may evolvirime ekonomiye si marjinalizime mamuy e buderune beshutnengo ano akala rashtre, numay ano mamuyipe e romana populaciya kola jivdinena ani Disyoriguni Evropa olen silen may shukarni ekonomikuni pozicia.

Odoleske ini vash akava sebepi o Roma kotar akala disyorigune rashtre shay  te phene si zorea obligime te nashen ano barvale Ratyorigune Rashtre. On na janena kay si racizmo thay kote jana, numay janena kay o shanse si may bari so olenga bukyaha shay te pashergyol olenge may shukarno jivdipe vash o jivdipe” phengya o Jovanoviq. Bi leipea pe dikhipe e faktesko kay o gendya but ver si manipulirime, siyem li amen pashe te jana o gendo e romane viktimyengo ano genocide, so shay ayekha manglape sakoya rashtra te kerel yekh po yekh resipeya kay te lelpe kan o qhaqhipe e Romengo.

Shay te dikha so kergya e Geramnia qhaqhipea thay lela pa pest o jevapipe vash sistematikuno nashalipe e Yahudiyengo. Ini kay si pandar na kamipe upral o Roma ani Germaniya, vash o Roma kerdilo may buderi buti se sa ano yavera Evropake rashtre. Kana si o lafi vash amare thana, missal ano Yasenovaci, e Kroaciya festinela, sakova bersh adikergyona komemoraciye e viktimyenge Roma, kote lena kotor o mediye thay uqe raipaske reprezentya. Ini odova nashti ovla sine shaipno bizo bari buti amare romane som jenesko ano parlamenti e Velko Kaytasesko thay e raipesko . Manga te phena kay si misal odelesko so si mangipen kay o sasto malipe te evolviringyol, vay na. Ano nakhlo Evropako Parlamenti sinemen duy som jene kotar o Roma. Na janava ajukerna li may baro gendo e Romengo te oven kotor ano EU. Sineman shtar yekh kotar e Suedia, Germaniya, Rumunia thay Majaria. Zoralo keripe e reprezentipesko e dizutnengo thay votantyengo si semno vash demokrativuno evolviripe. Te sine kay manga te irana o phakyavipe pe dizutne ano politikuno sisitemi, musay  siyem te zoralo kera olengi rola thay jevapipe.

Lelilo kotar o Roma Press, pe romani qhib iranga o stafi e Radio “Romano Avazo” .