Civilyune amalipaske Organizacie kola kerna buti khetane e komunitetyencar rom, ashkalie thay egipqayna lelepe vast-veya thay vazdime poro yekhuno avazo vash te laqargyon o jivdipaske kondicie kola na si shukarne vash akala leparde komunitetya.

O problematike adresisale ano Kosovako Raipe vash te kriirngyon dokumentya thay nacionalune strategie vash o avutne 4 bersha.

Na si o yekto ver kote e VoRAE vazdena poro avazo thay janglarena kay vi amen jivdina ani Kosova. O yekto kedibe kova adikerdilo sine pe data 21 decembro 2019 ano Vetevendosyako ofisi, e Sherunea r. Albin Kurti, e talisheruna Fatmire Mulhaxha Kollcaku, kote sine vi o r. Xhelal Svecla thay r.Sami Kurteshi.

Kerdilo lafi vash mahatne mangipya thay manglilo vash te lenpe akale umalencar:

Anti-jipsizmo,

Qhavorenge hakaya,

Edukacia thay siklipe,

Butikeripe,

Beshipe thay

Bujetipe

Sheruno r.Kurti si qalarno e organizacienge bukyencar thay janglargya e misafiren ano kedibe vash e neve raipaske prioritetya, kote e demokracia, e krisyengo respektipe, laqaripe e ekonomiako thay kriiripe e neve bukyenge thanengo na si te ulavel thay diskrimininel nikas.

Nevo raipe si te iranel piri energia karshi proyektyenge kola qalavna thay laqarna direktno akale komunitetyengo jivdipe. Agyar sine o alava kola vakerdile ano angluno kedibe.

Pe data 22 may, ano ofisi e talosherune ministresko r.Haki Abazi, adikerdilo o kedibe e Vo RAE-eske eksekutivune direktorea, r. Isak Skenderi, rayna Vesa Batalli thay rayna Njomza Uka Selimi, kote o res sine vash te kerelpe lafi vash e komunitetyengi situacia, konkretno vash o Anti-jipsizmo thay na keripe buti ani amari Republika. 20 bersha akala komunitetyenge na lugardilo kobar manglo vast kotar o raipe, ushkavdile butiver lenge hakaya kola pharakerde kay on te ovelolen shayipe te integringyon ano butikeripe, sastipe, edukacia, thay sociali.

Phanglo akaleya o r. Skenderi phengya “shrdipa e faktostar kay e Kosovaki rashtra garantinla Thamidarinaki baza vash o sah beshutne kola jivdinena thay triumfinena o sah benefitya kola pashargyona kotar o jivdipaske segmintia vash o habitya, amen sakana civilyuno amalipe simen res kay te avokirina vash e romane, ashkalyune thay egipqanyune komunitetyenge hakaya thay te pashara beraberuno shayipe ano butikeripe konkretno ano publikune institucie sar diklargyola ano krisi pe zoralipe Nr. 03/L-149, Neni 11.3”.

Mahatno tema kote vakerdili sine vi o Anti-Jipsizmo sar specifikuni forma e racizmoski, yekh ideologia kote pashlola e naciake superioriteteya, e dehumanizmoski thay institucionalizimo racizmoski forma koya paravdili e historiake diskriminipa, koya mothavgyola vi e zoripa, holyami qhib, eksploatipe, stigmatizmo thay diskriminipe.

Akaleya manglilo kay e Kosovaki Republika te pinjarel o Anti-Jipsizmo sar yekh specifikimi forma e racizmoski, te adresinol ano rashtrenge politike thay te kriirinel yekh komisia vash te laqarel akaya aktualuni situacia, koleya ka mothave e Kosovako vullneto vash o komunitetya.

Vi ayekha manglilo kay o e Kosovako Raipe te lel yekh decizia vash te koncetringyol ano respektipe e kuatako vash o butikeripe deipa lafi kay ka phraven neve bukyake thana ano publikune institucie thay prioriteti te ovelolen o roma, ashkalie thay egipqayna, koleya o Raipe ka azhutinel pozicionipa ano may uqo niveli e amalipasko akale komuniteten siguripa yekh buti koya laqarel olengo standardi.

r.Abazi potencingya kay vi e Kosovako Raipe siole mangipe vash te phiravel angle olenge mangipya numay vash o sepebi e politukuna aktualuna situaciako ano amaro than o deciziye kola manglile te lenpe sit e diklargyon ano avutne vahti.

Ano agor e kedibasko, vakerdilo vash o lugyarupe e ledeipasko thay lekanipasko mashkaro institucie thay organizacie vash o laqaripe e komunitetyenge kondiciengo ano umala sar, antijipsizmo, butikeripe, edukacia thay beshipe.